مبدأيا كده لازم نكون عارفين إن حساسية الصدر دى عبارة عن مرض مزمن (chronic) يعنى مافيش حاجة اسمها أنا هاخد العلاج ده و أخف منه خالص لا للأسف أنت طول حياتك بتفضل ماشى على أدوية 😩👌
و الحساسية دى بيكون سببها إما ضيق فى الشعب الهوائية يإما إلتهاب فيها يإما الشخص ده عنده حساسية عالية من حاجات معينة و بتعرضه ليها تلاقى صدره قفل و قعد يكح
طبعا فيه أسباب كتيرة ممكن تخلى الشخص ده مريض بحساسية على صدره إما ممكن تكون وراثة فى العيلة و السبب هنا بيبقى جينى (genetic) يإما السبب ممكن يكون بيئى (enviromental) مثلا زى التراب ، الدخان ، البرفانات ، شعر الحيوانات و هكذا يإما ممكن يكون بسبب أدوية معينة (drug induced) أشهرهم المسكنات NSAIDs و أدوية الضغط العالى ال beta blockers يإما يكون بسبب مرض معين (disease induced) زى ارتجاع المرئ GERD مثلا يإما يكون بسبب إنك بتشرب سجاير كتير أو عندك زيادة فى الوزن و هكذا
طبعا بنعرف مريض حساسية الصدر من كذا عرض زى مثلا إنك تلاقيه عنده ضيق تنفس و وجع عند صدره و عمال يكح و بيطلع صوت تزييق كده و هو بياخد نفسه
يبقى احنا دلوقتى عشان نعالج مريض حساسية الصدر ده خطة العلاج هنكون محتاجين فيها إننا نديله :
• حاجة توسعله الشعب الهوائية (brochodialtors) و دول هيكونوا زى
ال beta-2 agonists
ال anticholinergics
ال methylxanthines
• حاجة تقلله الإلتهاب اللى فيها (anti-inflammatory) و دول هيكونوا زى
ال corticosteroids
ال antibodies
• حاجة تمنع خروج المواد زى الهيستامين و الليوكوترايين اللى لما بتزيد فى جسمه بتسببله حساسية و دول هيكونوا زى
ال mast cell stabilizers
ال leukotrienes modifiers
يلا بينا نقول الحاجات المهمة على كل مجموعة منهم
١) ال beta-2 agonists
و دول متقسمين لنوعين : SABA & LABA
• ال SABA و دى اختصار ل short acting beta 2 agonists و عشان كده بيبقى مفعولهم سريع و يقعدوا وقت صغير فى الجسم حوالى ٦ ساعات بالتالى هنستخدمهم أكتر لمرضى حساسية الصدر الحادة (acute) اللى هى جاتلهم مرة واحدة كده و لازم ياخدولها العلاج علطول و جرعتهم فى الأغلب بتبقى من ٣ ل ٤ مرات فى اليوم
أمثلة عليهم :
- ال salbutamol ( albuterol ) اللى فى ventolin , vental , farcolin , salbovent , octovent
فيه منهم بخاخات و فيهم منهم أقراص و فيه منهم شرب زى ventolin كده موجودة فى الصيدلية بالتلت أشكال
- ال terbutaline اللى فى aironyl و ده فيه منه شرب و فيه منه أقراص
• ال LABA و دى اختصار ل long acting beta 2 agonists و عشان كده بيبقى مفعولهم طويل و بيقعدوا فترة كبيرة فى الجسم حوالى ١٢ ساعة عشان كده استخدامهم بيكون أكتر لمرضى حساسية الصدر المزمنة (chronic) و جرعتهم فى الأغلب هتكون مرتين يوميا
أمثلة عليهم :
- ال salmeterol اللى فى serevent , seretide
- ال formoterol اللى فى foradil , symbicort
و دول كلهم بخاخات
بس خلى بالك ✋ اوعى تستخدمها لوحدها عشان لو حصل و استخدمتها لوحدها من كتر استخدامها بتعمل حاجة اسمها down regulation of beta 2 receptors يعنى بتقلل عدد المستقبلات اللى هيأثر عليها الدوا فتحصل asthma شديدة و تموت و الحالة دى تعرف بحاجة إسمها asthma related death 😩 عشان كده هتستخدم معاها كورتيزون موضعى (inhaled corticosteroids) زى ال fluticasone و ال budesonide عشان يزود عدد المستقبلات دى و يزود حساسيتها للدوا بالتالى امنع الحكاية دى 👌
طبعا الأعراض الجانبية لل beta-2 agonists إنها بتعمل شوية رعشات (tremors) و بتعلى ضربات القلب (tachycardia) بس الكلام ده لو خدتها فى صورة أقراص أو شرب أو بخاخات بس بجرعة أعلى من اللازم و بما إنها بتعلى ضربات القلب فمينفعش اديها لمريض ضغط ماشى على beta blockers 😉👌
٢) ال corticosteroids
و الكورتيزونات زى ما قولنا بيزودوا عدد و حساسية ال beta 2 receptors عشان كده استخدمناهم مع ال LABA ده غير إنهم هيشتغلوا كمضاد للإلتهابات
و دول متقسمين لنوعين : oral & inhaled
• ال oral ( systemic ) corticosteroids
و دول لعلاج ال acute asthma لمدة قصيرة تتراوح من ٣ ل ١٠ أيام
أمثلة عليهم :
- ال prednisone اللى فى hostacortin
- ال prednisolone اللى فى hostacortin-H , solupred , disprelone , pedicort , predsol forte , xilone
- ال methyl prednisolone اللى فى solu medrol vial
و الجرعة بتكون من ٤٠ ل ٨٠ مجم مرة أو مرتين يوميا
• ال inhaled corticosteroids
و دول بنعتبرهم الخط الأول (first line) لعلاج حساسية الصدر المزمنة (chronic)
بس من أشهر أعراضهم الجانبية إنهم بيعملوا
حاجة إسمها oropharngeal candidiasis ( thrush ) يعنى بيعملوا بقع فى البوق كده و ده بسبب إنهم بقللوا المناعة فسمحوا لنمو الفطريات فى البوق زى ال candida
كمان بيعملوا حاجة تانية إسمها hoarseness ( dysphonia ) يعنى بحة فى الصوت بسبب ضعف فى عضلات الأحبال الصوتية فتلاقى صوتك اتغير
عشان كده لازم تنصح المريض إنه يتمضمض بمية بعد كل مرة 😉👌
أمثلة عليهم :
- ال fluticasone اللى فى flixotide , seretide , flovent
- ال budesonide اللى فى pulmicort , symbicort , budecort
- ال beclomethasone اللى فى qvar
- ال mometasone اللى فى asmanex
- ال triamcinolone اللى فى azmacort
- ال ciclesonide اللى فى alvseco و ده لسه متوافق عليه قريب (recently approved) و ميزته إنه دوا غير فعال (prodrug) بينشط فى الرئة ل desciclesonide و ده الجزء الفعال منه (active form) اللى بيقوم بالشغل و بما إنه مبيشتغلش غير فى الرئة بالتالى نسبة حدوث الأعراض الجانيبية اللى بيعملوها أخواته هتبقى ضئيلة جدا
٣) ال anticholinergic drugs
و دول زى ما قولنا بيوسعوا الشعب الهوائية و بيقللوا إفراز المخاط فيها
أمثلة عليهم :
- ال ipratropium اللى فى atrovent و ممكن تلاقى معاه salbutamol زى فى combivent
و طبعا مش محتاج أقولك بما إنهم anticholinergics يبقى أعراضهم الجانبية هتكون atropine like side effects اللى هى زغللة فى العين و نشفان فى الريق و احتباس فى البول و زيادة ضغط العين و زيادة فى ضربات القلب و دول بنلخصم فى
زغلولة (blurred vision)
الناشفة (dryness)
حبست (urinary retention)
جوزها (glaucoma)
أبوسريع (tachycardia) 😉👌
٤) ال methylxanthines
و دول بيوسعوا الشعب عن طريق إنهم بيقفلوا إنزيم اسمه phosphodiesterase بالتالى هيزودوا حاجة اسمها ال cAMP و ده اللى هيوسع الشعب لكن بردو هيروح للقلب و يزود انقباضه ده غير إنهم بيقفلوا مستقبلات اسمها adenosine فى القلب و المخ فتزيد ضربات القلب (tachycardia) و المخ يصحصح (CNS stimulation)
أمثلة عليهم زى :
- ال theophylline اللى فى quibron , minophylline SR
- ال aminophylline اللى فى minophylline-N ampoules
و ده بيبقى theophylline بس معاه ethylenediamine عشان يزود الدوبان بتاعه عشان كده بيستخدموه فى صورة حقن وريد أكتر بس بيكون less potent , short acting
بس مشكلة ال theophylline إنه ليه حاجة اسمها narrow therapeutic index يعنى أى غلطة أو زيادة فى الجرعة ممكن تؤدى إلى الوفاة 😩
٥) ال leukotrienes modifiers
احنا قولنا إن جسمنا ممكن يطلع مادة اسمها ليوكوترايين فى حالة مثلا لو حد خد مسكنات (NSAIDs) تلاقى إنزيم عندنا اسمه lipoxygenase (LOX) اشتغل و بدأ يصنع الليوكوترايين اللى بتكون أعنف من الهيستامين ١٠٠٠ مرة المهم إنها بعد ما بتتصنع بتروح على المستقبلات بتاعتها فى الجسم (leukotrienes receptors) و تبدأ تسبب أعراض الحساسية ،،، عشان كده العيلة هتكون شغلها عن طريق حاجتين يإما توقف الإنزيم اللى بيصنعها و دول هما ال lipoxygenase inhibitors (LOXIs)يإما تمنعها إنها تروح تمسك فى مستقبلاتها و دول هما ال leukotriene receptors antagonists (LTRAs) و فى الحالتين أنا كده بمنع الحساسية
• ال LTRAs و دول اختصار ل leukotriene receptor antagonists و دول بينتهوا بمقطع lukast___ زى :
- ال motelukast اللى فى singulair , asmakast , montekal , montel
جرعته بتكون مرة بليل يوميا والتركيز على حسب السن
من سنة ل ٦ سنين هياخدوا ٤ مجم
من ٦ سنين ل ١٥ سنة هياخدوا ٥ مجم
فوق ١٥ سنة هياخدوا ١٠ مجم
- ال zafirlukast اللى فى monokast , alukast , ventair
جرعته بتكون ١٠ أو ٢٠ مجم مرتين يوميا قبل الأكل بساعة أو بعده بساعتين لأن الأكل بيقلل إمتصاصه
بس مشكلته إنه بيعمل مشاكل كبيرة فى الكبد (hepatotoxicity) 😩
و كمان بيوقف عمل إنزيمات الكبد (liver microsomal enzyme inhibitor) بالتالى هيكون ليه تأثير على بعض الأدوية drug drug interaction (DDI) يعنى لو فرضا كنت بتاخد theophylline و خدته معاه هتلاقى ال theophylline نسبته زادت فى الدم و حصل toxicity و اتكلت على الله بما إنه ليه narrow therapeutic index زى ما لسه قايلين 😩
عشان كده يفضل إستخدام ال motelukast عشان مش بيتأثر بالأكل ولا بيعمل hepatotoxicity ولا بيعمل DDI
• ال lipoxygenase enzyme inhibitors زى :
- ال zileuton اللى فى zyflo
ده بردو من مشاكله إنه بيعمل hepatotoxicity و إنه liver microsomal enzyme inhibitor بالتالى بيعمل DDI زيه زى ال zafirlukast 😩
٦) ال monoclonal antibody :
و ده بيكون عبارة عن recombinant anti-IgE بالتالى بيمنع ال immunoglobulin E إنه يمسك فى ال receptors بتاعة ال mast cells و ال basophils بالتالى يمنع خروج ال allergic mediators عشان كده بنستخدمه فى علاج ال allergic asthma
أمثلة عليهم :
- ال omalizumab اللى فى xolair vial
٧) ال mast cell stabilizers
و دول بيمنعوا خروج ال chemical mediators زى الهيستامين من ال mast cells و دول بيستخدموا كوقاية (prophylactic) مش علاج
أمثلة عليهم :
- ال cromolyn sodium اللى فى intal inhaler
- ال nedocromil sodium اللى فى tilade inhaler
بس مشكلتهم إنهم بيقعدوا فترة صغيرة فى الجسم بالتالى جرعتهم بتكون ٣ أو ٤ مرات يوميا
الخلاصة 😉👇
إرسال تعليق